Gezicht op Delft

wo 25 jul 2018, 19:00

Zomercolumn van Dick Stammes

"Sinds ik het schilderij 'Gezicht op Delft' zag, weet ik dat ik het mooiste schilderij van de wereld heb gezien."
Dit schreef de grootste Franse schrijver van de 20e eeuw, Marcel Proust, in zijn meesterwerk 'A la recherche du temps perdu'.

Volgens Proust is het unieke van de lichtinval in Vermeers schilderijen dat hij de werkelijkheid niet schildert zoals zij is, maar zoals je haar ziet. Hij betreurt het dat hij er niet in is geslaagd om een literaire stijl te vinden die hetzelfde schilderachtige visuele effect heeft.
Hij zegt:
"Ik had moeten schrijven zoals Vermeer schildert. Mijn laatste boeken zijn te schraal, ik had verscheidene lagen kleur moeten aanbrengen, van mijn taal een kostbaarheid op zich moeten maken, zoals een schilderij van Vermeer."

"Ik had moeten schrijven zoals Vermeer schildert"

Proust schrijft zinnen zonder interpunctie die pagina's lang doorgaan. Hierdoor kom je als lezer in een bedwelmende trance die je in een andere dimensie plaatst. Je ontdekt dan de plek van je diepste verlangen: verlangenloosheid.

Als je 'Gezicht op Delft' in diepe aandacht bekijkt dan kan je hetzelfde overkomen. Het licht van Vermeer brengt je in een toestand van geluk en leidt je naar een andere plek dan waar het normale leven zich afspeelt. Dit licht weerspiegelt de eeuwigheid en even leef je in de stilte, in het beginpunt van het universum toen nog niets bewoog, waar al het leven in de kiem aanwezig was, onzichtbaar was, en waar alle nog niet geboren herinneringen samenvielen in één punt waar noch tijd noch ruimte geschapen waren.

Even beleef je het mysterie waar de hele mensheid al eeuwen naar zoekt, wat niemand vindt, behalve als je Proust leest of een Vermeer ziet. Dan weet je definitief wat werkelijke heiligheid is. En dan wéét je dat tijd niet bestaat. Noch dood.